Για τους επισκέπτες του www.smaltotechniki.gr σήμερα παρουσιάζουμε θέματα που αφορούν τα Ιερά Σκεύη τα οποία χρησιμοποιούνται στην Θεία Λατρεία. Ίσως στην Ελλάδα αυτά τα Ιερά Σκεύη να είναι σε πρώτη επαφή του πιστού όταν προσέρχεται στην Εκκλησία για να εκκλησιαστεί, να παρακολουθήσει τις όλες τις ιερές ακολουθίες και να συμμετέχει των Θείων και Αχράντων Μυστηρίων. Οι απόδημοι αδελφοί μας δεν έχουν την δυνατότητα να δουν το κάλος των Ιερών Σκευών (τα οποία είναι ανύπωτης τέχνης και τεχνικής) και κατασκευάζονται έτσι ώστε να μένουν στους αιώνες . Δείγματα τέτοια υπάρχουν σ' όλα τα μεγάλα Μοναστήρια και Εκκλησίες. Έτσι θα σας παρουσιάσουμε τα Ιερά Σκεύη και την χρήση ενός εκάστου. Τα δείγματα που θα δείτε προέρχονται από τεχνική της χρήσης του σμάλτου, μιας τεχνικής που υπάρχει για πολλούς αιώνες (την οποία κατ θα σας παρουσιάσουμε σε άλλο άρθρο μας). Τα έργα αυτά είναι κατασκευασμένα από την κυρία Ε. Χριστοδούλου στην Αθήνα.

Τα ιερά Σκεύη

Ιερά σκεύη λέγονται τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στη θεία λατρεία. Σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας μας ιερά σκεύη που χρησιμοποιήθηκαν και μια φορά ακόμη στη θεία λατρεία, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για άλλες ανάγκες.

Τα ιερά σκεύη τα χωρίζουμε σε δύο κατηγορίες.

Ιερά σκεύη αναγκαία για την τέλεση της θείας Ευχαριστίας και είναι:

α) Το Αγιο Ποτήριο.

Πρέπει να το ξεχωρίζουμε από τ' αλλά ιερά σκεύη, γιατί σ' αυτό τοποθετείται το άγιο Σώμα και το τίμιο Aίμα του Κυρίου.

Σε αυτό κοινωνούν οι πιστοί Συμβολίζει το ποτήριο που χρησιμοποίησε ο Κύριος στο Μυστικό Δείπνο.

β) Ο Αγιος Δίσκος και ο Αστερίσκος

α) Επάνω σ' αυτόν τοποθετείται ο Άγιος άρτος κατά την προετοιμασία της θείας Ευχαριστίας. Συμβόλιζε Φάτνη, όπου έβαλαν το θείο Βρέφος.

β) Ο Αστερίσκος αποτελείται από δυο κυρτά στηρίγματα που ανοίγουν σταυρωτά σαν αστέρι. Τοποθετείται επάνω στον άγια ώστε να προστατεύει τον άγιο Άρτο από τα ιερά καλύμματα. Ο αστερίσκος μας θυμίζει το αστέρι της Βηθλεέμ.

γ) Η λόγχη και η λαβίδα.

α)Είναι μια μικρή λόγχη σαν μαχαιράκι. Μας θυμίζει τη λόγχη, με την οποία κέντησαν την Αγία πλευρά του Κυρίου στο Σταυρό. Τη χρησιμοποιούν οι ιερείς για να αφαιρούν τον αμνό και τις άλλες μερίδες από την προσφορά.

β) Είναι μια λαβίδα και έτσι λέγεται τώρα το κουταλάκι με το οποίο κοινωνούν τους πιστούς. Στην παλιά εποχή ήταν πραγματική δηλαδή τσιμπίδα.

στ) Ο σπόγγος και η μούσα.

Είναι δύο σφουγγαράκια. Ο Σπόγγος χρησιμεύει για να καθαρίζεται το Άγιο Ποτήριο και η Μούσα για τη συγκέντρωση των μαργαριτών. Συμβολίζουν το σφουγγάρι, με το οποίο πότισαν τον Κύριο ξίδι και χολή επάνω στο Σταυρό.

ζ)Το ζέον.

Είναι ένα μικρό δοχείο, με το οποίο ζεσταίνουν το νερό που ρίχνουν στο Άγιο Ποτήριο. Μας θυμίζει τη θερμότητα, που πρέπει να έχει η πίστη μας. Ζέο λέγεται και το βραστό νερό που έχει μέσα.



η) Το Αρτοφόριο.

Είναι ένα μετάλλινο σκεύος συνήθως σε σχήμα μικρής Εκκλησίας. Βρίσκεται πάνω στην Αγία Τράπεζα και φυλάγεται σ' αυτό το άχραντο σώμα του Κυρίου ποτισμένο στο Τίμιο Αίμα. Είναι για επείγουσες ανάγκες (Μετάληψη βαριά αρρώστων κτλ). Εκτός υπό το μεγάλο, υπάρχει και το μικρό αρτοφόριο, για τη μεταφορά της Θείας Κοινωνίας στους ασθενείς.



Αλλα ιερά σκεύη και αντικείμενα

Άλλα ιερά σκεύη και αντικείμενα που χρησιμοποιούνται γενικά στην Θεία Λατρεία και είναι:

α) Το θυμιατήρι.

Σ' αυτό καίγεται το θυμίαμα, που μας θυμίζει την προσευχή. Το χρησιμοποιεί ο Δεσπότης, ο Ιερέας ή Διάκονος κατά την διάρκεια των ιερών ακολουθιών ή κατά την διάρκεια της Θείας Ευχαριστίας.

β) Τα καντήλια.

Καίνε συνήθως με λάδι μπροστά στην «Ωραία Πύλη» και στις άγιες Εικόνες. Το λάδι τους μας θυμίζει την ευσπλαχνία του Θεού και το φως τους στη ζωή μας, που πρέπει να είναι φωτεινή και άγια.

γ) Τα κηροπήγια.

Είναι για να τοποθετούμε σ' αυτά τα κεριά και τις λαμπάδες. Τα κεριά μας θυμίζουν ότι σαν αυτά πρέπει να είναι εύπλαστες οι καρδιές μας, να επηρεάζονται από το Λόγο του Θεού και να λιώνουν από τη θεία Αγάπη.

δ) Τα εξαπτέρυγα.

Συνήθως είναι μετάλλινοι δίσκοι επάνω σε κοντάρια. Παριστάνουν Αγγέλους με έξι φτερά, για να δείξουν πόσο γρήγορα εκτελούν το θέλημα του Θεού. Χρησιμοποιούνται στις Εκλησιαστικές λιτανείες και τελετές.

β) Η κολυμπήθρα.

Σ' αυτή γίνεται το άγιο Βάπτισμα. Συμβόλιζε τον Ιορδάνη ποταμό που βαπτίστηκε ο Ιησούς . Η κολυμπήθρα είναι μέσα στους ιερούς ναούς. Παλαιά όταν οι βαπτίσεις γινόντουσαν στα σπίτια, τα άτομα της εκκλησίας την μετέφεραν στα σπίτια των πιστών, πολλοί από τους αποδήμους την είχαν χρησιμοποιήσει στα χωριά ή τις πόλεις από όπου καταγόντουσαν.

στ) Το μυροδο/είο.

Είναι ένα μετάλλινο σκεύος, όπου φυλάγεται το άγιο Μύρο για το μυστήριο του Χρίσματος, κατά την διάρκεια της Βαπτίσεως των ατόμων που έχουν ήδη κατηχηθεί.

ζ) Το Ιερό Ευαγγέλιο,

Το Ιερό Ευαγγέλιο πάντα βρίσκεται πάνω στην Αγία Τράπεζα . Μέσα από αυτό οι Ιερείς ή Διάκονοι διαβάζουν τους λόγους των Ευαγγελιστών. Κατά δε την διάρκεια του Όρθρου μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου πάντα οι πιστοί το ασπάζονται και παραμένει για προσκύνημα μέχρι το τέλος της Θείας Ευχαριστίας.

η) Το Ιερό Κιβώτιο της Προηγιασμένης.

Μέσα σ' αυτό φυλάσσεται ο σ' αυτό το άχραντο σώμα του Κυρίου ποτισμένο στο Τίμιο Αίμα, που τοποθετείται εκεί πριν την ένωση του Άρτου και του Οίνου με το Ζέον, κατά την διάρκεια της Θείας Ευχαριστίας την εποχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Χρησιμοποιείται δε κατά την ειδική λειτουργία η οποία ονομάζεται Λειτουργία των Προηγιασμένων, η οποία έχει ξεχωριστή υμνογραφία και τάξη.

θ) Λειψανοθήκη.

Στο Κιβώτιο αυτό μέσα τοποθετούνται τα Λείψανα των Αγίων, που υπάρχουν στον Ναό ή στα Μοναστήρια. Η Λειψανοθήκη πάντα βρίσκεται στην Αγία Τράπεζα ή σε συγκεκριμένους χώρους φύλαξης.

ι) Οι Καμπάνες.

Οι καμπάνες είναι μετάλλινα αυτά κωνικά σώματα τα οποία με το γλυκό τους ήχο μας καλούν στο ναό. Επίσης μας αναγγέλλουν διάφορα χαρμόσυνα ή πένθιμα γεγονότα

ια) Πολλές φορές όταν δεν υπάρχει Ιερός Ναός και θα πρέπει να τελεστεί Θεία Λειτουργία σε περιοχές που υπάρχουν λίγοι πιστοί, υπάρχουν Ιερά Σκεύη τα οποία μπορούν να μεταφέρονται στον χώρο της Θείας Ευχαριστίας. Αυτό μπορεί να γίνει σε περιοχές που υπάρχουν Ιεραποστολές ή λίγοι απόδημοι αδελφοί μας.

Όλα όσα βρίσκονται στο ναό εικονίζουν και συμβολίζουν την επουράνια Εκκλησία, όπως μας λέει η Αγία Γραφή. Βρίσκονται εκεί «υποδείγματι και σκιά των επουρανίων» (Εβρ. Η', 5).